HẠT PUMTEK
Nguồn gốc của hạt Pumtek
Nền văn minh Pyu cổ đại (còn được đánh vần là Phyu và Phyuu) đã tồn tại hơn một thiên niên kỷ từ khoảng thế kỷ thứ 2 TCN (trước Công nguyên) cho đến thế kỷ 11 SCN (sau Công nguyên). Người Pyu được cho là đã di cư đến khu vực Myanmar ngày nay từ phía tây bắc vào khoảng thế kỷ II TCN, có thể từ khu vực phía tây của Trung Quốc, Tây Tạng hoặc thậm chí từ các vùng Trung Á và dần dần tiến về phía nam, vào khu vực đồng bằng miền trung Myanmar. Khi đến Myanmar, người Pyu đã định cư dọc theo sông Irrawaddy, một trong những con sông lớn và quan trọng nhất trong khu vực, nơi có điều kiện thuận lợi cho nông nghiệp và phát triển thương mại.
Dựa trên các bằng chứng khảo cổ và ngôn ngữ học, người Pyu có nguồn gốc từ các tộc người nói ngôn ngữ Tạng - Miến. Họ là một trong những nhóm cư dân đầu tiên thiết lập nền văn minh và hình thành các thành phố có tổ chức tại Myanmar, tạo tiền đề cho sự phát triển của các vương quốc sau này.
Khi định cư tại Myanmar, người Pyu đã xây dựng nhiều thành phố lớn có tổ chức và thành lũy, chẳng hạn như Beikthano, Sri Ksetra và Halin. Những thành phố này được bảo vệ bằng tường thành, trở thành trung tâm văn hóa, kinh tế và tôn giáo của người Pyu. Vào thời kỳ này, người Pyu đã phát triển một hệ thống canh tác nông nghiệp lúa gạo tiên tiến và có nền văn minh phức tạp, với sự giao thương mạnh mẽ với các vùng khác của Đông Nam Á và Ấn Độ.
Vào thế kỷ thứ IX SCN, người Mranma (Bamar) bắt đầu di cư vào trung tâm Myanmar - nơi từng thuộc về vương quốc Pyu. Họ dần thống nhất các vùng đất xung quanh và thành lập vương quốc Pagan/ Bagan vào khoảng năm 849 SCN. Thế nhưng, điều đáng nói là sự thành lập vương quốc này được diễn ra khi vương quốc Pyu chưa hoàn toàn thoái vị và vẫn kiểm soát một số nơi. Cho tới tận thế kỷ thứ XI SCN, Pagan/ Bagan mới thống nhất và kiểm soát đại đa số lãnh thổ Myanmar.
Trước khi Phật giáo du nhập vào Myanmar, khu vực này vẫn đang trong quá trình chuyển đổi thể chế từ những cộng đồng bộ lạc thành vương quốc, với các tín ngưỡng bản địa, thờ cúng thần linh và thiên nhiên. Chẳng hạn như: Tín ngưỡng Animism, Tín ngưỡng đa thần, Tôn thờ tổ tiên, Tôn giáo Bà – la – môn. Phật giáo bắt đầu du nhập vào Myanmar từ thế kỷ III TCN, thời đại vua Ashoka của triều đại Maurya thông qua các nhà truyền giáo, nhà sư từ Ấn Độ và Tích Lan (Sri Lanka), nhanh chóng trở thành tôn giáo chủ yếu trong khu vực. Theo các tài liệu lịch sử, hai vị được cho là ngài Sona và ngài Uttara, là hai trong số các sứ giả Phật giáo được vua Ashoka cử đi khu vực Suvannabhumi (một tên cổ chỉ vùng Đông Nam Á, bao gồm Myanmar hiện nay), để truyền bá giáo lý Phật giáo. Từ đó, Phật giáo bắt đầu lan rộng trong cộng đồng địa phương và trở thành tôn giáo chính ở Myanmar. Phật giáo sau khi du nhập vào Myanmar thì trở thành tôn giáo chính thức của vương quốc Pyu, và các nhà sư đóng vai trò quan trọng trong đời sống xã hội, văn hóa, chính trị. Các vị vua Pyu không chỉ ủng hộ Phật giáo mà còn xây dựng nhiều công trình tôn giáo lớn, bao gồm các ngôi chùa và bảo tháp. Dù có những ảnh hưởng từ Phật giáo Đại thừa, nhưng Phật giáo Nam tông (Theravãda) đã trở thành nhánh Phật giáo chiếm ưu thế tại Pyu. Từ Pyu, Phật giáo Nam tông dần lan tỏa sang các vùng khác của Myanmar. Nhờ sự giao thương trên biển, cũng như sự ảnh hưởng dưới nền văn minh Ấn Độ, mà giáo lý, văn hoá vẫn được lưu truyền từ Ấn Độ sang Myanmar một cách bền vững.
Các thành phố cổ Pyu cung cấp bằng chứng sớm nhất về sự du nhập của Phật giáo vào Đông Nam Á cách đây gần hai nghìn năm và những chuyển đổi kinh tế, chính trị xã hội và văn hóa đi kèm dẫn đến sự trỗi dậy của các khu định cư đô thị đầu tiên, lớn nhất và tồn tại lâu nhất trong khu vực cho đến thế kỷ thứ 9. Người Pyu đã thể hiện khả năng đáng kinh ngạc trong việc đồng hóa các ảnh hưởng của Ấn Độ và nhanh chóng chuyển sang mức độ tái tạo đáng kể. Họ đã tạo ra một hình thức đô thị hóa đặc biệt, thành phố có định dạng đô thị mở rộng, sau đó ảnh hưởng đến quá trình đô thị hóa ở hầu hết các vùng đất liền Đông Nam Á. Những thành bang Phật giáo đầu tiên này đã đóng một vai trò quan trọng trong quá trình truyền bá các truyền thống văn học, kiến trúc và nghi lễ của Phật giáo dựa trên tiếng Pali đến các xã hội khác trong tiểu vùng, nơi chúng tiếp tục được thực hành cho đến hiện tại.
Người Pyu đã để lại những hạt cườm rất giống với những hạt được tìm thấy ở vùng Himalaya. Ngày nay, các nhà sưu tập gọi những hạt này là Hạt Pyu và Hạt Pumtek. Từ “pumtek” có nghĩa là ‘tiếng sét bị chôn vùi’ trong tiếng Chin ( Chin là một trong những dân tộc chính ở Myanmar, và một thiểu số ở đông Ấn Độ và Bangladesh) và nó hiện là tên được sử dụng rộng rãi nhất (bên ngoài Miến Điện) cho nhóm hạt đá trang trí độc đáo này. Điều này liên quan đến các đường và đường ngoằn ngoèo được khắc trên các hạt chalcedony, giống như tiếng sét. Loại Pumtek được công nhận phổ biến nhất đó là hạt hình cầu có các sọc đơn giản, đường zig zag, hình tròn (mắt), dấu chấm và kim cương (hình thoi). Pumtek cổ với những đường zig zag, được N. E Parry đặt tên là “Kiamei” trong cuốn sách The lakhers (1932). Được cho là có từ thời Pyu hoặc sớm hơn, những hạt được trang trí bằng sọc zig zag rất phổ biến trong các loại hạt Pumket cổ đại và sau này. Pumtek cũng không phải loại đá thông thường bởi chúng được tạo ra từ gỗ Silic hóa (còn được gọi là gỗ opalised, agatised, hóa thạch hoặc hóa đá) và trong một số trường hợp là mã mão hoặc chalcedony; nhưng chủ yếu là gỗ hoá thạch do dân tộc Chin với những rừng cây gỗ hoá thạch hàng ngàn năm. Loại đá này là đá bản địa của Miến Điện và Pumteks do đó rất khác biệt với các loại hạt đá khác được tìm thấy ở Châu Á. Sau đó Pumteks đã đi ra khỏi Miến Điện do giao thương nên nó cũng có thể được tìm thấy ở các nước láng giềng như Ấn Độ và Thái Lan. Ngày nay chúng chủ yếu được nhìn thấy trên những chiếc vòng cổ gia truyền của người Chin (còn được gọi là Kuki), một nhóm bộ tộc có thể được tìm thấy trải dài từ Tây Bắc Miến Điện đến Đông Bắc Ấn Độ.
Pumteks cổ thường được xem là những hạt đá trang trí màu đen và trắng có độ tương phản cao (như trên). Một số Pumteks lâu đời nhất có thể hơn 2000 năm tuổi (400 TCN). Các nhà sản xuất hạt ở Miến Điện vào đầu thế kỷ 20 cũng lấy tên Pumtek cho các hạt bằng gỗ hóa thạch mới được tạo ra của riêng họ. Những hạt này được thiết kế để mô phỏng lại Pumtek được tìm thấy trên những chiếc vòng cổ gia truyền được đánh giá cao của họ. Việc đeo những chuỗi hạt này được coi là sự thể hiện vị thế và sự giàu có trong cộng đồng bộ lạc và chúng cũng đóng vai trò như một tấm bùa hộ mệnh. Là những hạt gia truyền, người ta cũng cho rằng người Chin coi chúng như được thấm nhuần sức mạnh và phước lành của tổ tiên.
Hạt Pumtek (Pyu) và hạt Dzi có mối quan hệ chặt chẽ, thể hiện qua sự kế thừa và phát triển về hoa văn và ý nghĩa tâm linh. Hạt Pyu chính là thuỷ tổ của các hạt Dzi được tìm thấy ở Himalaya và trong các trang sức của người Tây Tạng. Hoa văn trên Dzi chính là hoa văn của Pyu được thể hiện dưới hình dáng khác. Sự tương đồng về hoa văn và ý nghĩa giữa hạt Pumtek và Dzi cho thấy sự giao lưu văn hóa giữa người Pyu và người Tạng thông qua các tuyến giao thương cổ đại. Điều này làm nổi bật vai trò của hạt Pumtek như tiền thân của hạt Dzi, từ đó tạo nên một di sản văn hóa và tâm linh kéo dài qua nhiều thế kỷ.
Ở một chủng hạt khác, hạt C Bead thường bị nhầm lẫn với Pumtek vì chúng rất giống nhau. Người Chin cũng trộn các hạt trên trong cùng một chiếc vòng cổ gia truyền và điều này thường có thể gây khó khăn cho việc phân biệt giữa hai loại hạt. Một ngành chế tạo nhỏ của Miến Điện đã được hồi sinh vào những năm 1990 và một lần nữa các nhà sản xuất đã cố gắng tái tạo hạt Pumtek trước đó rất nhiều. Tuy nhiên, chất lượng của hạt Pumtek mới không giống hạt Pumtek cổ cả về vật liệu lẫn tay nghề. Các hạt mới thường có cảm giác khô hoặc giòn hơn khi tiếp xúc bề mặt, trọng lượng cũng nhẹ hơn và được trang trí đơn giản hơn. Hạt Pumtek mới chỉ đơn giản là không có lớp vỏ của một hạt từng được sử dụng và gìn giữ qua nhiều thế hệ.
Ngày nay, Myanmar vẫn giữ được rừng cây hoá thạch nguyên sinh, vẫn còn những hạt Pyu với tuổi đời hàng ngàn năm như 1 minh chứng cho lịch sử và văn hoá.
Ý nghĩa của hạt Pumtek
Biểu tượng của văn hóa và tâm linh
Hạt Pumtek mang trong mình giá trị văn hóa, lịch sử sâu sắc, thường được sử dụng trong các nghi lễ và nghi thức tâm linh của người Chin. Hạt Pumtek là hiện thân của sự kết nối sâu sắc giữa thế hệ hiện tại và tổ tiên. Chúng không chỉ là một món đồ trang sức mà còn là vật phẩm linh thiêng, mang theo những câu chuyện và niềm tin cổ xưa. Được truyền từ đời này sang đời khác, hạt Pumtek là biểu tượng của sự trường tồn và bền vững của các giá trị truyền thống.
Trong văn hóa người Chin, hạt Pumtek được tin rằng có khả năng bảo vệ người đeo khỏi những thế lực xấu xa, mang lại sự bình an và thịnh vượng. Hạt này được xem như một lá bùa thiêng, hấp thụ năng lượng tích cực và giúp xua đuổi tà ma, đồng thời ban phước lành cho chủ nhân.
Biểu hiện của quyền lực và địa vị
Hạt Pumtek từng được xem là tài sản quý giá chỉ dành cho các tầng lớp thượng lưu và quý tộc trong xã hội người Chin. Việc sở hữu và đeo hạt này thể hiện sự giàu có, quyền lực và địa vị cao trong cộng đồng. Mỗi hạt, với hoa văn và đường nét độc đáo, là một minh chứng cho tay nghề thủ công tinh xảo và giá trị thẩm mỹ vượt thời gian.
Không chỉ là món trang sức đơn thuần, hạt Pumtek còn mang tính biểu tượng mạnh mẽ. Các họa tiết khắc trên hạt thường mang ý nghĩa tâm linh hoặc tôn giáo, như hình ảnh của các vị thần, động vật linh thiêng hay những biểu tượng thiên nhiên, mỗi chi tiết đều chứa đựng một câu chuyện hoặc thông điệp sâu xa.
Giá trị sưu tầm và bảo tồn
Hạt Pumtek cổ có niên đại hàng nghìn năm, là minh chứng cho sự tồn tại và phát triển của nền văn hóa cổ xưa. Việc sưu tầm những hạt này không chỉ là thú vui cá nhân mà còn là nỗ lực bảo tồn một phần di sản văn hóa độc đáo của nhân loại. Mỗi hạt cổ là một báu vật, góp phần gìn giữ và truyền tải những giá trị truyền thống cho các thế hệ sau.
Với độ hiếm và giá trị ngày càng tăng, hạt Pumtek trở thành sản phẩm sưu tầm và đầu tư hấp dẫn. Những nhà sưu tầm thường đánh giá cao các hạt có nguồn gốc rõ ràng, lịch sử phong phú và tình trạng bảo quản tốt. Hạt Pumtek không chỉ là món đồ trang sức mà còn là tài sản quý, có giá trị kinh tế và văn hóa bền vững theo thời gian.
Giá trị của hạt Pumtek
Hạt Pumtek với vẻ đẹp huyền bí và ý nghĩa sâu sắc, là hiện thân của sự giao thoa giữa nghệ thuật, lịch sử và tâm linh. Chúng không chỉ tô điểm cho vẻ ngoài của người đeo mà còn mang trong mình linh hồn của một nền văn hóa, giúp lưu giữ và lan tỏa những giá trị vĩnh cửu của quá khứ. Hiện nay, hạt Pumtek cổ từ Myanmar được đánh giá rất cao về giá trị văn hóa, lịch sử và thẩm mỹ, do vậy mức giá cũng đa dạng trên thị trường, phụ thuộc vào độ tuổi, tình trạng, kích thước và hoa văn của từng hạt.
Giá tham khảo:
Chuỗi hạt Pumtek cổ: Một số chuỗi hạt Pumtek cổ được rao bán với giá khoảng ¥600,000 JPY (tương đương khoảng $3,872 USD).
Hạt Pumtek đơn lẻ: Trên các nền tảng thương mại điện tử, hạt Pumtek cổ có thể được bán với giá khoảng $300 USD cho mỗi hạt.
Lưu ý: Giá cả có thể thay đổi tùy thuộc vào nguồn gốc, độ hiếm và nhu cầu thị trường. Việc xác định giá trị chính xác của hạt Pumtek cổ đòi hỏi sự thẩm định từ các chuyên gia hoặc nhà sưu tầm có kinh nghiệm.
Hãy đến với Shop Lạc Việt để trải nghiệm sản phẩm phong thủy chất lượng, an toàn và dễ sử dụng. Chúng tôi cam kết mang đến những sản phẩm tốt nhất và dịch vụ tận tâm. Để biết thêm thông tin chi tiết về sản phẩm, vui lòng liên hệ với chúng tôi hoặc ghé thăm cửa hàng. Shop Lạc Việt rất hân hạnh phục vụ quý khách!
